Günümüzde birçok ticari faaliyette ödemelerin çek ile yapılması; çeklerin sahte olarak düzenlenmesi ve çek üzerindeki bilgilerin kopyalanması riskini ortaya çıkarmaktadır. Hukuksal alanda bu denli etkili sonuçlar doğuran ve yaptırımı olan sahte çekin tespiti önem kazanmaktadır. Sahte çek nasıl anlaşılır? Öncelikle, sahte çekin anlaşılması için birçok teknik denenmekle birlikte, anlaşılması zor olduğundan dolayı, sahte çekin tespitine yönelik ek tedbirlere yer verilmiştir.
Sahte çek, hukuki uyuşmazlıklarda büyük önem taşıdığından dolayı ve sahte çekin önüne geçebilmek için bu konuda çeşitli önlemler alınmaya çalışılmış ve 01.01.2017 tarihinde, karekodlu çek kullanımının zorunluluğu kapsama alınmıştır.
Kare kodlu olarak basımı yapılan çeklerin, bankacılık sisteminde kontrol edilerek, çek numaralarının ve diğer bilgilerin, bankacılık sisteminde yer almayan diğer kare kodlu çeklerle karşılaştırılarak sorgusu yapılmaktadır. Sorgulama sonucunda, çek hakkında daha önceden tahsil edilip edilmediği, üzerinde çelişkili bir durum olmadığı gibi sıra dışı durumlar tespit edilmektedir. Bununla birlikte, karşılıksız çekler hakkında ve önceden keşide edilen çeklerin adet ve tutarları konularında detaylı bilgiler edinilmektedir.
Sorgulama çekin mevcut sistemde halen görünüp görünmediğini tesit etmektedir. Fakat karekodlu çek uygulaması da sahte çekin önüne geçmek için yetersiz kalmaktadır. Kare kodlu çek uygulaması ile getirilen ek tedbirler, sahte çek nasıl anlaşılır konusuna tam açıklık kazandıramamıştır. Dolayısıyla kare kodlu çek uygulaması, çekin fiziki görüntüsünün kopya ile elde edilmesinin önüne geçememektedir.
Bu yüzden sahte çek nasıl anlaşılır sorusu kapsamında, çek alan kişi ya da kurumların kendi alacağı bazı önlemler de gerekli olmaktadır. Çekin sahte olup olmadığını anlamak için bazı kontroller yapılabilmektedir. Böylece ilerleyen dönemlerde ortaya çıkabilecek maddi ve manevi zararların önüne geçilebilmektedir.
Peki, kişi ya da kurumlar kendilerine bir çek teslim edildiğinde, sahte çek nasıl anlaşılır? Çek alınan kurumu tanıma ve güven derecesi önemli olmaktadır. Çeki teslim alacağınız kişi ya da kurumu araştırmanız ve hakkında detaylı bilgi edinmeniz önemlidir. Çekin arka bölümünde yer alan isim, soy isim, imza ve ciro bölümlerine dikkat edilmesi gerekir.
Ciro bölümü önemli olmaktadır. Ciro bölümünde yazan isim, soy isim bilgileri ile çeki teslim eden kişi ya da kurumun kimlik bilgilerinde karşılaştırma yapılmalıdır. Alınan çek mutlaka bankadan kontrol edilmelidir. Fakat bankadan kontrol edilse bile çeki gerçeğinden ayırmak zor olmaktadır.
Sahte Çek Önlemleri
Sahte çek nasıl anlaşılır ve anlaşılması için ne gibi önlemler gereklidir? Ticari ve ekonomik hayatta oldukça önemli yere sahip olan çeklerin, sahte şekilde düzenlenip, düzenlenmediğini saptamak oldukça zor olduğu için bu alanda birçok önlem amaçlı tedbirler çeşitli genelgelerle alınmaktadır. Kare kodlu çeklerin, sahte şekilde çek kopyalanmasını saptamak için yetersiz kalması sebebiyle, ek tedbirler kapsamında 15.08.2018 tarihinde genelge yayınlanarak, bütün bankalara bildirilmiştir. Böylece ilave önlemler ile çek sahteciliğinin azaltılması hedeflenmiştir.
Sahte çeklerin tespitine yönelik olarak ilave önlemlerde, çek sorgulama hizmeti ile ücretsiz olarak ilgili web sayfasından çek sorgusu yapılabilmektedir. Bununla birlikte, KKB olarak çek analizi yapılarak sorunlu olarak tespit edilen çekler hakkında muhatap olan banka bilgilendirilmektedir. Karekod olarak basımı yapılan çekler için, karekod içerisine güvenlik kodu eklenerek, sahte basılan çeklerin sistemsel kontrolü sağlanmaktadır.
Ayrıca, sahte çek sorgu çerçevesinde açılan sorgulama sistemi ile tüm kontrollerin yapılması hedeflenmiştir. Bankaların kendi sistemlerinde bulunan çeklerle ilgili olarak mükerrer ya da sahte kontrolü yapılarak sahte olan çeklere dair uyarı veren bir uygulama yapılması ile sahte çek işlemlerinin tespiti amaçlanmıştır.
