Yazı ve imza barındıran belgelerin son derecede önemli bir yere sahip olduğu bir gerçektir. Her yazı belge niteliği taşımamakla birlikte yazıların belge niteliği taşıması için belirli özellikleri ihtiva etmesi gerekmektedir. Belge, Türk Ceza Kanunu’nda üzerine bir şeyler yazılan ve hukuki hüküm ifade eden bir olayı ispata yarayan yazı olarak tanımlanmıştır.
Yargıtay, belgeyi bir hukuki hüküm ifade eden, bir hakkın doğmasına veya kaybedilmesine, bir olayı ispatlamaya yarayan yazı olarak tanımlamaktadır. Her hangi bir şekil, işaret ve sembol içeren dava konusu olayın doğruluğunu kanıtlamak amacıyla kullanılan her türlü kıymetli evrakları kapsayan vakıa adli belge olarak tanımlanmaktadır.
Adli belge inceleme konusunda ülkemizde herhangi bir yasal düzenleme olmamakla birlikte bilirkişiliği düzenleyen kanun maddeleri vardır. Bu konudaki yasal düzenleme, 6754 sayılı bilirkişilik kanunu kapsamında yapılmış olup bu kanunda bilirkişilik kurumunun genel şartları belirlenmiştir.
Mahkemeler alanında uzman bilirkişi olarak tabir edilen kişilerin görüşlerine başvurmaktadır. Ancak bilirkişi seçiminde bir takım kuralların olması gerektiği ve bu kurallara uyularak bilirkişi atamasının yapılması gerektiği zorunluluk haline gelmiştir. Özellikle de adli belge inceleme gibi bazı uzmanlık alanlarında görüşüne başvurulan bilirkişilerin bu alanda yetkinliğinin olması uyuşmazlıkların çözümlenmesinde ve davaların sürelerinin kısalmasında önemli rol oynamaktadır.
Adli belge incelemesi, insanlar arasında meydana gelen anlaşmazlıklarda delil niteliği taşıyan her türlü belge üzerinde incelemeler yapan bir bilim dalıdır. İnceleme yapılan materyal sıklıkla kâğıt olmakla birlikte farklı materyaller de incelenmektedir. Bu nedenle tanımda geçen “belge” teriminden yazı, baskı, işaret ya da sembol içeren her tür nesne adli belge olarak kastedilmektedir.
Adli belge inceleme uzmanı, genellikle kâğıt üzerindeki el yazısı ve imzaları, fotokopi belgeleri, daktilo ya da bilgisayar yazıcısı yazıları incelerken, sahte para, pul, pasaport, kıymetli kâğıt ve matbu evrakların içtenliklerinin ya da sahteliklerinin belirlenmesini, ya da kâğıt, mürekkep analizlerini gerçekleştirmektedir.
Yabancı ülkelerin çoğunda imzanın nasıl atılması gerektiği ve imza standartları belirlenmiş olduğundan, adli belge inceleme uzmanları ülkemizdeki kadar sıkça imza incelemesi yapmamaktadır. Ancak ülkemizde bu konuda yapılmış bir çalışma olmadığından net rakamları söylemek mümkün olmamakla birlikte, adli belge inceleme uzmanlarına gönderilen dosyaların en az yüzde 65’inin imza incelemesi olduğunu gösteren veriler bulunmaktadır.
Adli belge incelemesi ile ilgili her zaman objektif ve bilimsel açıklamalar getirmek çok zordur. İmza inceleme uzmanı doğru sonuca ulaşmak için; özel bilgisine, becerilerine ve tecrübesine güvenmelidir. Adli belge incelemesi ile uğraşan kişiler inceleme tekniklerini ve karşılaştırma metotlarını bilimsel temellere oturtmaya çalışsalar da kişisel değerlendirme yapmaktan başka çarelerinin olmadığını bildikleri için raporlarının sonunu tespit yerine kanaat derecesi kullanarak bağlamaktadır.
Adlî bilimlerde adli belge incelemeleri ile ilgili olarak genellikle sabit bir kanının olduğunu görmek mümkündür. Bu da imza karşılaştırmaları ile parmak izi karşılaştırmalarının eş tutulma isteğidir. İmzalar, kasıtlı ya da kasıtsız birçok etkiye göre değişiklik göstermektedir. İmzanın değişkenleri farklı ve kendine has olduğu için inceleme ve karşılaştırmada genellikle benzemezlik özelliği göz önünde tutularak yapılmalıdır.
Adli belge incelemelerinde önemli olan bilirkişi incelemesinin orijinal belge üzerinde yapılması gerektiğidir. Orijinal olmayan belge üzerinde yapılan bilirkişi incelemesinde hata payı artabilmekte, bilirkişi, hazırladığı raporda daha esnek bir ifade kullanmaktadır. Bu şekilde esnek ifadeler taşıyan bilirkişi raporu da mahkemelere sunulduğunda mahkemeler tarafından dikkate alınmamaktadır. Belgelerin üzerinde bulunan imza ve yazıların iyileştirilmesi, belge üzerindeki değişikliklerin hangi yöntemlerle yapıldığı, belgelere atılmış imzalar incelenip sahte belgedeki veriler bilirkişi raporu ile kanıtlanmaktadır.
DAHA DETAYLI BİLGİ ALMAK İÇİN BİZİ ARAYABİLİRSİNİZ.
