Belge inceleme Uzmanı, grafolog ya da grafoloji uzmanı olarak da bilinir. Önceleri sadece yazı inceleme alanında uzmanlaşmış, fakat zaman ilerledikçe ve suça mesnet teşkil eden belgelerin çoğalmasıyla, konu alanı daha da genişlemiş ve adli yazı ve belge inceleme uzmanı olarak görev almaya başlamışlardır. Aidiyet tespiti ve karakter analizi konusunda bilirkişi vasfına haiz olduklarından; bilgi ve belgelere dayanarak son kanaatleri, suçun çözülmesinde büyük rol oynamaktadır. Bilimsel verilere ve çeşitli tekniklere dayanarak suça konu olan belgelerin kime ait olduğuna ait kararını vererek, pek çok adli hatanın telafisini sağlamışlardır. İncelemede ve son sonuca ulaşmada etik değerleri göz önünde tutarak, tarafsızlık, doğruluk ve dürüstlük ilkelerine uyarak; bilimsel gelişmeleri takip ederek pek çok teknik uygularlar.
Belgeler ve Belge İnceleme Uzmanının Görevleri
Belge İnceleme belirli bir lisansa sahip olan uzmanlık alanı değildir. Üniversiteler ve meslek okulları henüz bu konuda eğitim vermemektedir. Sadece bazı eğitim programları ve laboratuvarlar, bu konuda uzmanlaşmış eğiticiler vasıtasıyla eğitim ve sonucunda sertifika vermektedir.
Adli belgelerin ana konusu el yazısı ve imza incelemelerini kapsamaktadır. TCK madde 204 ve 207 kapsamında işlem gören belge sahteciliği pek çok insanın hak ve özgürlüğünü kısıtlamakta, hem maddi hem de manevi büyük sorunlar yaşamalarına neden olmaktadır. Bu nedenle belge inceleme uzmanı hem mahkeme tarafından hem de suçun tarafları açısından çok büyük önem ve sorumluluk taşımaktadır. Çek, senet, bono, abonelik sözleşmeleri, vekaletnameler, nüfus cüzdanı, ehliyet, kira sözleşmeleri vb. pek çok evrak sahtecilik konusunda incelemeye tabi tutulmaktadır. Ayrıca el yazılarının aidiyetine karar verilmesi hususunda yapılacak incelemeler de görevleri arasındadır.
Mahkeme, savcılık ve kamu kuruluşları tarafından mühürlü zarfla gönderilen adli dosya ile ilgili belgeleri teslim alır. Tüm bu kanıt vasfındaki dokümanları; aidiyet tespiti, tahrifat, eklenti, silinti ve kazıntı gibi sahtecilik bulgusu açısından incelemeye tabi tutar. Streo mikroskop, VSC spektral analiz cihazı gibi donanımları da kullanarak en doğru sonuca ulaşmaya çalışır.
Resmi belgede sahtecilik suçunun cezası 2 yıldan 5 yıla kadar, özel belgede sahtecilik ise 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulamasını doğurmaktadır. Hazırlanan raporlar mahkeme sonuçlarını etkilemekte ve bu bilirkişi raporlarına dayanarak karar verilmektedir. Bu nedenle çok fazla sayıda karşılaştırma yapılabilecek vasıfta evrak gönderilmesi, doğru belgeler olduğundan emin olunması, inceleme konusunun tam ne olduğunun bir yazıyla bildirilmesi, kimler için el yazısı veya imza tetkiki istendiğinin belirtilmesi belge inceleme uzmanı için çok önemli unsurlardır. Tüm bu kıstaslar inceleme alanını belirleyecek ve uygulanacak teknikler konusunda karar verilmesinde etkili olacaktır.
Belge İnceleme Uzmanının İşini Kolaylaştıracak Etmenler
Samimi mukayese örneklerinin, suça konu olan yazının yazıldığı tarihe uygun olması ve oldukça fazla sayıda olması, belge inceleme uzmanının doğru karar vermesinde çok büyük rol oynayacaktır. Huzurda alınan mukayese örnekleri ise suça konu olan yazıdaki yazı karakterinde, aynı renk ve türde kalemle yazılmış olması ve uzun bir yazı yazdırılması, yine verilecek son kararlarda doğru yönün bulunmasına yardımcı olacaktır. Dava dosyasının bir örneğinin gönderilmesi de incelemeye yardımcı olacak çok önemli bir kıstastır.
Sahte belgelerin tespiti de yine belge inceleme uzmanı tarafından yapılan fiziki ve teknik inceleme sonucu sağlanmaktadır. Hem mahkeme, hem de taraflardan biri bilirkişi tayin edilmesini isteyebilmektedir ve bu rapor delil olarak işlem görmektedir. Tüm bu sahtecilik olaylarının çözülmesinde, belgeler hakkında doğru kararların verilmesinde belge inceleme uzmanı en büyük rolü oynamaktadır. Bu nedenle bilgi, tecrübe, tarafsızlık ve dürüstlük tercih etme sebebi olmalıdır.
